QR-codefraude: Hoe werkt het en hoe voorkom je het?

Sinds 2019 is QR-codefraude al bezig met een opmars. Steeds meer incidenten worden gemeld, omdat de QR-code met het jaar populairder wordt in ons land. 

Wil je weten hoe fraudeurs precies te werk gaan en hoe je QR-codefraude kan voorkomen? Lees dan snel verder!

Even kort: Wat is een QR-code ook alweer?

Simpel gezegd is een QR-code een verborgen link, die wordt weergegeven als een afbeelding van een vierkantje. Dit vierkantje is opgebouwd uit zwarte en witte blokjes, met eventueel een klein logo in het midden. 

Je kan dit vierkantje scannen met de camera van smartphones en tablets. Ook bestaan er speciale apps, de zogenoemde QR-scanners, en kan je sommige QR-codes scannen met de officiële bijbehorende apps (zoals de bankierenapp). 

Scan je de QR-code, dan zie je een linkje verschijnen. Klik je op dat linkje, dan word je doorgestuurd naar bijvoorbeeld een website, stukje tekst of applicatie. Ontzettend handig en snel, want zo hoef je handmatig geen extra handelingen te verrichten. Echter kunnen er ook risico’s aan vast zitten, zoals die op QR-codefraude.

En wat is QR-code fraude?

Er zijn vele vormen van QR-codefraude, die allemaal één doel hebben: mensen zoveel mogelijk geld afhandig maken. Scant het slachtoffer een valse QR-code, dan wordt hij in veel gevallen doorgestuurd naar een nepwebsite. Via deze weg kunnen er virussen op het netwerkapparaat worden gezet of kunnen persoonlijke gegevens worden gestolen. 

De QR-code wordt in ons land als officieel en betrouwbaar gezien. Hierdoor hebben fraudeurs het relatief makkelijk, ook omdat de nepwebsites er vaak heel echt uitzien. 

Hoe ziet QR-code fraude er precies uit?

Zoals je hebt kunnen lezen zijn er verschillende vormen van QR-codefraude. De populairste neem ik hieronder met je door:

Berichten van de bank

Op alle mogelijke manieren kan je berichten ontvangen, die zogenaamd afkomstig zijn van jouw bank. Er wordt hierin gevraagd om actie te ondernemen, zoals het aanvragen van een nieuwe bankpas. 

Om dit te kunnen doen moet je een QR-code scannen, die in het bericht staat. Vervolgens word je doorgestuurd naar een nepwebsite, waar je jouw inloggegevens in dient te vullen. Doe je dit, dan zijn ze direct in handen van de fraudeurs.

E-mails van DigiD

Er zijn valse e-mails in de omloop, waarin wordt gevraagd om jouw DigiD gegevens aan te vullen. Door het scannen van de bijgevoegde QR-code kom je op een nepwebsite terecht. De gegevens die je invult komen direct in handen van de fraudeurs.

Met de gestolen DigiD gegevens kunnen internetcriminelen inloggen op belangrijke websites, zoals die van de Belastingdienst en MijnOverheid. Ze kunnen daardoor veel schade aanrichten.

De babbeltruc

Deze truc kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Een veelgebruikte variant is dat iemand jou aanspreekt en vraagt om geld over te maken op zijn rekening, omdat hij anders een bepaalde actie niet kan uitvoeren. In ruil hiervoor krijg jij contant geld. 

Om het geld over te kunnen maken, moet je een QR-code scannen en inloggen op de website van jouw bank. Dit is echter een nepwebsite, waardoor jouw ingevulde gegevens in handen komen van de fraudeurs. 

Wat ook voorkomt, is dat je via de link het geld daadwerkelijk eenmalig overmaakt, zonder dat jouw gegevens kunnen worden achterhaald. Echter leidt de fraudeur jou op het moment van betalen af, zodat je niet kijkt naar het bedrag dat daadwerkelijk overgemaakt wordt. Dat bedrag is dan vele malen hoger dan afgesproken.

Hoe voorkom je fraude via een QR-code?

Ondanks dat internetcriminelen steeds slimmer en geniepiger worden, zijn er verschillende manieren om de kans op QR-codefraude zo klein mogelijk te maken:

• Scan je een QR-code, bekijk het webadres dan zorgvuldig voor je erop klikt. Een verkorte link (zoals bit.ly of tinyurl) is verdacht, omdat het altijd mogelijk is om het volledige webadres in te voeren.
• Scan je een QR-code van een (zogenaamde) officiële instelling, zoals een bank of overheidsinstantie, bekijk het webadres dan zorgvuldig voor je erop klikt. Deze moet exact gelijk zijn aan het officiële webadres, die bijvoorbeeld via de zoekmachines te vinden is.
• Twijfel je of je gefraudeerd wordt, bel dan de instantie en leg je situatie voor. Het telefoonnummer is altijd te vinden op de website.
• Scan QR-codes van (zogenaamde) instanties zo mogelijk met de bijbehorende app en niet met een camera of speciale QR-scanner. Valse QR-codes worden namelijk afgekeurd door mobiele apps.
• Laat je nooit afleiden of onder druk zetten tijdens het scannen van een QR-code. Neem je tijd. Zegt je gevoel dat het niet goed zit, stop dan met je actie en loop zo nodig weg.
• Scan je een QR-code om een betaalverzoek te doen, controleer dan altijd goed het bedrag, rekeningnummer en naam van de ontvanger. Is de naam van de persoon anders dan afgesproken, breek de betaling dan af.

Toch slachtoffer geworden…

Iedereen kan slachtoffer worden van QR-codefraude, fraudeurs worden immers steeds gewiekster. Voel je niet schuldig, maar onderneem zo snel mogelijk actie.

1. Neem contact op met de bank om jouw bankrekening tijdelijk te blokkeren. 
2. Doe aangifte bij de politie.
3. Informeer de Fraudehelpdesk. 

De Fraudehelpdesk houdt ontwikkelingen bij van alle frauduleuze activiteiten in ons land. Zo kunnen ze anderen goed informeren en zo nodig waarschuwen. 

Op zoek naar een mobiel abonnement om QR-codes te kunnen scannen?

Ondanks dat er steeds meer incidenten van QR-codefraude plaatsvinden, hoef je het scannen van QR-codes niet spannend te vinden. Je hebt hiervoor echter wel een internet abonnement nodig. Op onze website kan je direct alle abonnementen met elkaar vergelijken en er snel en eenvoudig één aanvragen!